İslâm’da ilim, Allah’ın rızasını kazanmak ve amel etmek için öğrenilir. Peygamber Efendimiz (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem), dualarında;
“Allah’ım, bana öğrettiklerinle beni faydalandır; bana fayda sağlayacak ilim öğret, ilmimi artır.”¹
“Faydasız ilimden Allah’a sığınırım.”²
buyurururdu.
“Kim ilim tahsil etmek için (evinden veya yurdundan) çıkarsa, geri dönünceye kadar Allah yolundadır.”³
“Alimler yeryüzünün kandilleri, peygamberlerin halifeleridir. Onlar benim ve diğer peygamberlerin vârisleridir.”⁴
Ebû Hüreyre Radıyallahu Anh’dan rivayet edildiğine göre Rasûlullah (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
“İnsan ölünce, şu üçü dışında bütün amellerinin sevabı kesilir: Sadaka-i câriye, kendisinden istifade edilen ilim, arkasından dua eden hayırlı evlat.”⁵
Ebû Hüreyre Radıyallahu Anh’dan rivayet edildiğine göre, Rasûlullah (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
“Kim ilim tahsil etmek için bir yola girerse, Allah o kişiye cennetin yolunu kolaylaştırır.”⁶
Abdullah İbni Amr İbni As radıyallahu anhümâ şöyle dedi:
Rasûlullah Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem’i şöyle buyururken işittim:
“Allah Teâlâ ilmi insanların hafızalarından silip unutturmak suretiyle değil, fakat alimlerin ölümü suretiyle alır. Neticede ortada hiçbir alim kalmaz. İnsanlar bir kısım cahilleri kendilerine lider edinirler. Onlara birtakım meseleler sorulur; onlar da bilmedikleri halde fetva verirler. Neticede hem kendileri sapıklığa düşer, hem de insanları saptırırlar.”⁷
İbni Ömer Radıyallahu Anhüma’dan rivayet edildiğine göre, Rasûlullah (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
“Sadece şu iki kimseye gıpta edilir: Biri Allah’ın kendisine Kur’ân verdiği ve gece gündüz onunla meşgul olan kimse, diğeri Allah’ın kendisine mal verdiği ve bu malı gece gündüz O’nun yolunda harcayan kimse.”⁸
Bedir ehlinden ve ensardan olan Ebû Mes’ûd Ukbe İbni Amr Radıyallahu Anh’dan rivayet edildiğine göre, Resûlullah (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
“Bir iyiliğe öncülük eden kimseye o iyiliği yapanın ecri gibi sevap vardır.”⁹
“Benim tarafımdan (tebliğ edilen Kur’an’dan) bir âyet bile olsa insanlara ulaştırınız. İsrailoğulları(nın ibretli kıssaları)ndan da haber verebilirsiniz. Bunda bir sakınca yoktur. Kim bile bile bana yalan isnad ederse, cehennemdeki yerine hazırlansın.”¹⁰
“Kim ilim tahsil etmek için bir yola girerse, Allah o kişiye cennetin yolunu kolaylaştırır.”¹¹
“Hidâyete davet eden kimseye, kendisine uyanların sevabı kadar sevap verilir. Bu onların sevaplarından da hiçbir şey azaltmaz.”¹²
“İnsanoğlu öldüğü zaman bütün amellerinin sevabı da sona erer. Şu üç şey bundan müstesnadır: Sadaka-i câriye, istifade edilen ilim, kendisine dua eden hayırlı evlat.”¹³
“Dünya ve onun içinde olan şeyler değersizdir. Sadece Allah’ı zikretmek ve O’na yaklaştıran şeylerle, ilim öğreten âlim ve öğrenmek isteyen öğrenci bundan müstesnadır.”¹⁴
“Mümin, cennete girinceye kadar hiçbir hayıra doymaz.”¹⁵
Kaynaklar:
1. Tirmizî, Daavât, 128
2. Tirmizî, Daavât, 68
3. Tirmizî, İlm, 2
4. Keşfü’l Hafâ, H. No: 751
5. Müslim, Vasiyyet 14
6. Müslim, Zikr 39
7. Buhârî, İlim 34; Müslim, İlim 13. Ayrıca bk. Buhârî, İ’tisâm 7; Tirmizî, İlim 5
8. Buhârî, İlim 15, Zekât 5, Ahkâm 3, Müslim, Müsafirîn 266- 268
9. Müslim, İmâre 133. Ayrıca bk. Ebû Dâvûd, Edeb 115; Tirmizî, İlim 14
10. Buhârî, Enbiyâ 50. Ayrıca bk. Tirmizî, İlm 13
11. Müslim, Zikr 39. Ayrıca bk. Buhârî, İlim 10; Ebû Dâvûd, İlim 1
12. Müslim, İlim 16
13. Müslim, Vasiyyet 14
14. Tirmizî, Zühd 14
15. Tirmizî, İlim 19